Z biegiem lat okna samolotów przeszły znaczną ewolucję. Choć na pierwszy rzut oka okna we wszystkich samolotach – od komercyjnych pasażerskich po prywatne odrzutowce, samoloty wojskowe i śmigłowce – mogą wydawać się podobne, w rzeczywistości konstruktorzy włożyli wiele wysiłku, by umożliwić pasażerom podziwianie niesamowitych widoków na Ziemię przez szybę. Projektowanie okien w prywatnych odrzutowcach wymaga uwzględnienia specyficznych wymagań bezpieczeństwa oraz nowoczesnych technologii produkcji.

Historia okien lotniczych

Okna samolotów, które znamy dzisiaj, mają swoje korzenie w samolocie „de Havilland DH 106 Comet”, pierwszym na świecie komercyjnym odrzutowym samolocie pasażerskim. Lata pięćdziesiąte XX wieku rozpoczęły erę samolotów odrzutowych, a wraz z nimi pojawił się problem różnic w ciśnieniu w kabinach tych samolotów. Zwiększona prędkość i wysokość lotu powodowały wyraźny kontrast ciśnienia wewnętrznego i zewnętrznego. W przypadku „de Havilland DH 106 Comet” początkowo zastosowano kwadratowe okna, co w latach 1953-1954 doprowadziło do trzech tragicznych incydentów. W wyniku tych wydarzeń konstruktorzy zdecydowali się na wprowadzenie okien o okrągłym kształcie, co znacznie zmniejszyło naprężenia w rogach okien, a tym samym poprawiło bezpieczeństwo.

Dodatkowo okna w samolotach nie są wykonane ze szkła, jak mogłoby się wydawać, ale z wielu warstw pleksi, które zapewniają większą wytrzymałość na ciśnienie podczas lotu.

Rodzaje okien w prywatnych odrzutowcach

W prywatnych odrzutowcach rozróżnia się dwa główne typy okien: okrągłe i prostokątne (ale bez ostrych narożników). Konstrukcja samolotu często wyznacza wymagania dotyczące kształtu okien, a różni producenci opracowali unikalne projekty. Na przykład, „Gulfstream” słynie z okrągłych, dużych, owalnych okien, które stały się charakterystycznym elementem tego producenta. Choć większe okna pozwalają na lepszy widok, stanowią także wyzwanie konstrukcyjne – im większe okno, tym mniejsza integralność strukturalna samolotu. Okno to właściwie „dziura” w kadłubie, która wymaga dużej ilości materiału w celu uszczelnienia i wzmocnienia struktury, co wiąże się z większym zużyciem paliwa oraz zmniejszonym zasięgiem i osiągami.

Wielkość okien zależy od rozmiaru samolotu. Mniejsze odrzutowce, jak „Cessna Citation Mustang”, mają tylko 6 okien, podczas gdy większe, jak „Global 7500”, mogą mieć ich prawie 30.

Zalety okien lotniczych

Okna w prywatnych odrzutowcach mają wiele zalet. Jedną z najważniejszych jest możliwość wpuszczenia naturalnego światła do kabiny. Naturalne światło ma pozytywny wpływ na zdrowie i samopoczucie pasażerów, zwłaszcza podczas długich podróży, kiedy zmiana strefy czasowej może wpłynąć na rytm dobowy. Z tego względu wielu producentów samolotów stara się dostosować oświetlenie do potrzeb pasażerów, co zmniejsza skutki jet lagu. Na przykład „Bombardier” stworzył nowoczesny system oświetlenia „Soleil”, który ma na celu poprawę komfortu pasażerów.

Okna pełnią również istotną rolę w zakresie bezpieczeństwa. W przypadku startu i lądowania ważne jest, aby roleta okna była otwarta, ponieważ pozwala to pasażerom i załodze na ocenę sytuacji i orientację w terenie w razie awarii.

Prywatne odrzutowce z oknami godnymi uwagi

Niektóre prywatne odrzutowce wyróżniają się szczególnymi oknami. Przykładem jest „HondaJet”, który wyposażony jest w okna z funkcją przyciemniania. Dzięki systemowi czujników światła, okna te mogą automatycznie przyciemniać się w zależności od nasłonecznienia. Pasażerowie mogą również ręcznie dostosować poziom przyciemnienia za pomocą panelu dotykowego lub tabletu.

„Gulfstream” z kolei słynie z dużych, owalnych okien, które pozwalają na wyjątkowe doznania wizualne dzięki dużej ilości wpuszczanego światła. W samolocie „Falcon 6X” firmy Dassault, oprócz standardowych okien, zastosowano także „świetlik” – rzadko spotykany element, który poprawia oświetlenie w częściach kabiny wymagających sztucznego światła.

Przyszła technologia okien prywatnych odrzutowców

Pomimo że możliwości dalszego rozwoju okien są ograniczone, konstruktorzy nieustannie dążą do ich ulepszania. W przyszłości możemy spodziewać się większych okien, które zapewnią jeszcze lepsze widoki i naturalne światło. Ponadto technologia przyciemniających się szyb, jak w „HondaJet”, ma szansę na szersze zastosowanie.

Nowy system przyciemniania „Nuance V2” może zapewnić oszczędność masy nawet o 30% w porównaniu do tradycyjnych rolet z napędem silnikowym. Innowacyjnym rozwiązaniem, które jest rozważane, jest całkowita rezygnacja z okien na rzecz kamer, które na żywo przekazują obraz z zewnątrz. Choć taka technologia mogłaby zmniejszyć wagę samolotu, jej zastosowanie nie wydaje się zbyt prawdopodobne, ponieważ naturalne światło jest kluczowe dla komfortu pasażerów i wizualnej przestronności kabiny.